Marjinal fayda, bir mal veya hizmetin tüketim miktarı bir birim arttığında sağladığı ek faydadır. Örneğin, bir bardak su içtiğinizde susuzluğunuzu giderirsiniz ve fayda elde edersiniz. İkinci bardak su içtiğinizde ise elde ettiğiniz fayda ilk bardaktan daha az olabilir. Çünkü susuzluğunuz azalmıştır ve suya olan ihtiyacınız düşmüştür. Bu durumda ikinci bardak suyun marjinal faydası ilk bardaktan daha düşüktür.
Marjinal fayda kavramı ekonomide önemli bir rol oynar. Çünkü tüketicilerin karar verme süreçlerinde marjinal faydayı marjinal maliyetle karşılaştırdıkları varsayılır. Marjinal maliyet ise bir mal veya hizmetin üretim veya tüketim miktarı bir birim arttığında ortaya çıkan ek maliyettir. Örneğin, bir bardak su içmenin maliyeti suyun fiyatı ve içme eyleminin zaman kaybı olabilir. Tüketiciler rasyonel davrandıkları takdirde marjinal faydası marjinal maliyetinden yüksek olan malları veya hizmetleri tercih ederler. Böylece toplam faydalarını maksimize etmeye çalışırlar.
Marjinal faydanın bir diğer özelliği ise azalan marjinal fayda ilkesidir. Bu ilkeye göre, diğer şartlar sabit kaldığında, bir mal veya hizmetin tüketim miktarı arttıkça marjinal faydası azalır. Bu ilke tüketicilerin doygunluk noktasına ulaştıklarını ifade eder. Doygunluk noktasında marjinal fayda sıfıra eşit olur ve tüketici o maldan veya hizmetten daha fazla tüketmek istemez.
Marjinal fayda kavramını anlamak için çeşitli örnekler verilebilir. Örneğin, bir pastanın dilimlerini yemek marjinal faydayı gösterir. İlk dilimi yediğinizde çok lezzetli gelir ve yüksek bir fayda sağlar. Ancak ikinci dilimi yediğinizde bu fayda azalır. Çünkü pastadan doymaya başlamışsınızdır ve tatlıya olan ihtiyacınız düşmüştür. Üçüncü dilimi yediğinizde ise marjinal fayda daha da azalır ve belki de sizi rahatsız etmeye başlar. Dördüncü dilimi yemek istemezsiniz çünkü marjinal faydanız sıfır veya negatif olmuştur.
Başka bir örnek olarak sinema bileti almak verilebilir. Bir filmi izlemek için sinema bileti almak size belli bir fayda sağlar. Ancak aynı filmi ikinci kez izlemek için bilet almak size daha az bir fayda sağlar. Çünkü filmi zaten biliyorsunuzdur ve sürpriz unsuru kalmamıştır. Üçüncü kez izlemek için bilet almak ise size hiçbir fayda sağlamaz veya sıkıcı gelir.
Marjinal fayda kavramının uygulamaları çoktur. Örneğin, talep eğrisinin eğiminin negatif olmasının sebebi marjinal faydanın azalmasıdır. Talep eğrisi tüketicilerin belirli bir fiyata ne kadar mal veya hizmet talep ettiklerini gösterir. Fiyat arttıkça talep azalır çünkü tüketicilerin marjinal maliyetleri artar ve marjinal faydalarını aşar.
Başka bir uygulama olarak da tüketici dengesi verilebilir. Tüketici dengesi tüketicinin bütçe kısıtına göre en yüksek toplam faydayı elde ettiği noktadır. Bu noktada tüketicinin iki mal arasındaki marjinal fayda oranı fiyat oranına eşittir.
Marjinal fayda, ekonomide temel bir kavramdır ve tüketicilerin davranışlarını anlamak için kullanılır.
Comments