Çelik Yapı Elemanlarında Kullanılan Bağlantı Çeşitleri

Çelik Yapı Elemanlarında Kullanılan Bağlantı Çeşitleri Nelerdir?

Çelik yapı elemanlarında kullanılan bağlantı çeşitleri, yapısal elemanların birbirine güvenli ve sağlam bir şekilde bağlanmasını sağlayan parçalardır. Çelik yapı elemanlarının bağlantı çeşitleri, bağlantının yapılacağı yer, taşıyacağı yük, montaj kolaylığı, maliyet ve estetik gibi faktörlere göre değişiklik gösterir. Bu yazıda, çelik yapı elemanlarında kullanılan bağlantı çeşitlerini tanıtmaya çalışacağız.

Cıvatalı Bağlantılar

Cıvatalı bağlantılar, çelik yapı elemanlarının birbirine cıvata ve somun kullanarak bağlanmasıdır. Cıvatalar sıkıldıklarında üzerlerine aldıkları çekme gerilimi ile bağlantı sağlarlar. Cıvataların şekilleri ve dayanımları farklı standartlara göre tanımlanmıştır. Cıvataların avantajları şunlardır:

- Montaj ve sökümü kolaydır.

- Yapının değiştirilmesine veya genişletilmesine imkan verir.

- Kaynak gerektirmez.

- Ucuz ve bol miktarda bulunur.

Cıvataların dezavantajları ise şunlardır:

- Delik açma işlemi gerektirir.

- Bağlantının rijitliği azdır.

- Yapının ağırlığını arttırır.

- Korozyona karşı koruma gerektirir.

Cıvataların kullanım alanları şunlardır:

- Kiriş-kolon bağlantıları

- Kirişten kirişe bağlantılar

- Sütun-sütun bağlantıları

- Kolon taban plakası bağlantıları

- Flanşlı boru bağlantıları

Cıvataların çeşitleri şunlardır:

Düşük mukavemetli cıvatalar: Özellik gerektirmeyen ve yük taşımayacak bağlantılarda kullanılırlar. Piyasadaki en ucuz bağlantı elemanlarıdır.

Yüksek mukavemetli cıvatalar: Yük taşıyacak elemanların bağlantısı için kullanılırlar. Önceden gerdirilerek veya sıkıştırarak yüksek gerilim oluştururlar.

Alaşımlı, su verilip temperlenmiş cıvatalar: Çok büyük alternatif kuvvetlerin uygulandığı makine ve yapı elemanlarında kullanılırlar. Yüksek mukavemetli cıvatalara göre daha dayanıklıdır.

Kaynaklı Bağlantılar

Kaynaklı bağlantılar, çelik yapı elemanlarının birbirine kaynak yaparak bağlanmasıdır. Kaynak yapılırken, birleştirilecek parçaların kenarları eritilerek veya ek malzeme ilave edilerek birleştirilir. Kaynakların şekilleri ve dayanımları farklı standartlara göre tanımlanmıştır. Kaynakların avantajları şunlardır:

- Bağlantının rijitliği yüksektir.

- Yapının ağırlığını arttırmaz.

- Delik açma işlemi gerektirmez.

- Estetik bir görünüm sağlar.

Kaynakların dezavantajları ise şunlardır:

- Montaj ve sökümü zordur.

- Yapının değiştirilmesine veya genişletilmesine imkan vermez.

- Kaynak gerektirir.

- Korozyona karşı koruma gerektirir.

Kaynakların kullanım alanları şunlardır:

- Moment bağlantıları

- Kesme bağlantıları

- Eksenel bağlantılar

- Kaynaklı boru bağlantıları

Kaynakların çeşitleri şunlardır:

Oksijen kaynağı: Oksijen ve yakıt gazı kullanılarak yapılan kaynaktır. Düşük maliyetli ve kolay yapılabilen bir kaynaktır.

Elektrik ark kaynağı: Elektrik akımının oluşturduğu ark ile yapılan kaynaktır. Yüksek mukavemetli ve kaliteli bir kaynaktır.

Gazaltı ark kaynağı: Koruyucu bir gaz altında yapılan kaynaktır. Daha temiz ve daha az bozukluklu bir kaynaktır.

Diğer Bağlantı Çeşitleri

Çelik yapı elemanlarında kullanılan diğer bağlantı çeşitleri şunlardır:

- Perçinli bağlantılar: Perçin adı verilen metal çiviler kullanılarak yapılan bağlantılardır. Tarihsel olarak kullanılmış ancak günümüzde cıvatalarla değiştirilmiştir.

- Lehimli bağlantılar: Lehim adı verilen düşük erime noktalı metal alaşımları kullanılarak yapılan bağlantılardır. Düşük mukavemetli ve sıcaklığa duyarlı bağlantılarda kullanılır.

- Mekanik bağlantılar: Vida, somun, pul, klips, kilit, pim gibi mekanik parçalar kullanılarak yapılan bağlantılardır. Kolay montaj ve söküm sağlar ancak yüksek mukavemet sağlamaz.

Sonuç

Çelik yapı elemanlarında kullanılan bağlantı çeşitleri, çeşitli faktörlere göre seçilir ve tasarlanır.